Waarom worden we moe bij warm weer en welke tips helpen?

Vermoeidheid bij hitte: gewoon slecht geslapen?

IJsjes eten, zonnebaden op het strand en BBQ-avonden met vrienden: in de zomer ondernemen we veel leuke dingen. Maar in plaats van echt te kunnen genieten van het mooie weer, hebben we op zeer hete dagen vaak een opvallend gebrek aan energie. Vermoeidheid bij hitte is een bekend fenomeen. Als je je vermoeid voelt, denk je misschien dat je gewoon slecht hebt geslapen. Een gezonde nachtrust is natuurlijk belangrijk om zo gezond mogelijk te blijven en zodat ons lichaam zich 's nachts kan herstellen. Toch wordt het slome gevoel dat je op sommige zomerdagen ervaart niet altijd veroorzaakt door slaapgebrek - het kunnen ook de hoge temperaturen zijn die je lichaam uitputten.  

Waarom heeft de zomerhitte invloed op onze bloedsomloop?

Ons lichaam is voortdurend bezig een evenwicht te bewaren zodat alle stofwisselingsprocessen optimaal kunnen functioneren (homeostase). Daar valt ook onze lichaamstemperatuur onder, die constant op een temperatuur van ongeveer 37°C wordt gehouden. Als het in de zomer te warm wordt, zet ons lichaam een afkoelingsreactie in gang, zodat we niet oververhit raken. Door een verwijding van de bloedvaten of door spiertrillingen geeft ons lichaam warmte af. Omdat bij dit proces de bloeddruk daalt, krijgen onze hersens minder zuurstof en kunnen we ons wat slap gaan voelen. Tegelijkertijd stimuleert ons lichaam de zweetklieren om meer te transpireren. Zo koelt onze huid af, maar verliezen we wel vocht en belangrijke mineralen. Als we dat gebrek niet aanvullen, voelen we ons door die uitdroging nog slapper en futlozer. Al deze factoren stimuleren je lichaam om zo min mogelijk energie te verbruiken voor beweging, zodat het niet nog harder hoeft te werken. In plaats van een intensieve volleybalwedstrijd te spelen, liggen we liever gezellig thuis in de hangmat met een lekker verfrissend zomers drankje.   

Is hoofdpijn bij hitte normaal?

Als het alleen de vermoeidheid bij hitte was die onze geplande activiteiten in de zomer in de weg stond, zou je denken dat een korte rustpauze voldoende helpt om onze batterij weer op te laden. Maar veel mensen hebben tijdens een hittegolf ook last van concentratieproblemen, hoofdpijn en problemen met de bloedsomloop. De oorzaken hiervan liggen vaak bij het reeds besproken gebrek aan water en minerale zouten. Voor mensen met bepaalde ziektes is de warmte nog moeilijker te verdragen - de hitte kan zelfs voor ernstige klachten zorgen. Hartpatiënten moeten het vanwege de extra belaste bloedsomloop in de zomer zeer rustig aan doen. Als je last hebt van migraine, moet je er extra op letten dat je voldoende water drinkt. Fitte mensen die zich bewust met hun gezondheid bezighouden, denken vaak dat ze zich geen zorgen hoeven te maken omdat hun lichaam getraind is en het zich doorgaans goed aanpast aan zware belasting. Toch behoren ook recreatieve sporters tot de risicogroep die zich in de zomer slap en futloos kan voelen. Sporten in de hitte zorgt ervoor dat de kerntemperatuur van het lichaam sterk stijgt, wat nog eens wordt versterkt door uitdroging. Als je van sporten houdt, is het dus aan te raden om voorafgaand aan je training voldoende te drinken. 

Tips en trucs om je lichaam tijdens de hitte te ondersteunen

Het is voor je lichaam een inspannende klus om je lichaamstemperatuur voortdurend rond 37°C te houden. Zeker op extreem hete dagen vraagt dat veel van het lichaam, waardoor vermoeidheid bij hitte heel normaal is. Om ervoor te zorgen dat je weer voldoende energie hebt en je weer helemaal kunt genieten van de zomer, volgen hier enkele tips en trucs waarmee je je lichaam kunt ondersteunen. Met de volgende tips kom je met een koel hoofd de hittegolf door: 

• Voldoende drinken: Je hebt waarschijnlijk al vaak gehoord hoe belangrijk het is om in de zomer voldoende te drinken. Maar niet alleen de hoeveelheid die je drinkt is belangrijk; ook wát je drinkt en zelfs de temperatuur van het drankje maakt een verschil. Op hete dagen grijpen we vaak intuïtief naar een gekoelde softdrink, omdat die koude drank ons verkoeling brengt. Veel mensen weten echter niet dat koude drankjes onze vermoeidheid en slapheid juist kunnen verergeren, omdat ons lichaam dan extra hard moet werken om de kerntemperatuur in lijn te brengen met de temperatuur van het drankje. Bovendien bevatten softdrinks vaak suiker - en dit zorgt na een snelle toename van energie een half uurtje later juist zorgt voor een energiedip, waardoor we ons nog futlozer voelen. Om ervoor te zorgen dat je niet te veel transpireert en je energieniveau stabiel is, kun je daarom beter lauwwarm water of ongezoete kruiden- en vruchtenthee drinken. Als alternatief kun je onze zomerse dorstlessers eens proberen. 
• Regelmatig sporten: Wie regelmatig sport, versterkt niet alleen het immuunsysteem, maar traint tegelijk het lichaam om beter om te gaan met belastingen. Met name duursporten kunnen de bloedsomloop verbeteren. Pas de sport echter wel aan je individuele belastingsniveau aan. Voor hartpatiënten zijn er bijvoorbeeld speciale sportgroepen waarin geschikte oefeningen worden gedaan in gezelschap. 

• Oppassen met alcohol: Af en toe een koud biertje op de vrijdagavond met collega's of een lekker glas rode wijn bij een romantisch diner hoort ook bij de zomer. Toch is het verstandig om niet te veel alcohol te drinken en er geen dagelijkse gewoonte van te maken. Van alcohol word je namelijk moe. Veel mensen denken dat ze door alcohol beter slapen, maar helaas is dat een fabel. Alcohol en slaap zijn een slechte combinatie. Alcoholische drankjes zorgen namelijk voor een oppervlakkige en onrustige slaap, waardoor je je de volgende ochtend niet uitgerust en zeer moe voelt.  
• Met de benen omhoog: Om je bloedsomloop in de zomer te ontlasten, helpt het om af en toe rust te nemen en je benen omhoog te leggen. Zo kan je bloed makkelijker terugstromen naar je hart. 

• Verkoelende kleding: Veel mensen vinden het leuk om in de zomer met hun kledingstijl en verschillende kleuren te experimenteren. Helaas verkopen veel modewinkels kleding van niet-natuurlijke vezels die in de zomer aan je lichaam plakken en ons nog meer laten transpireren. Luchtige stoffen van verkoelende natuurlijke vezels zijn beter. Linnen is bijvoorbeeld een echte zomerklassieker en heeft een aangenaam verkoelend effect. Ook zijde en katoen zijn goede keuzes als je de hittegolf koel wilt doorstaan.   
• Lichte zomergerechten: Ook in de zomer is het belangrijk om bij het eten naar je lichaam te luisteren. Van nature geven de meeste mensen bij hogere temperaturen de voorkeur aan lichte gerechten zoals vers fruit of een crunchy salade. Dit soort gerechten zorgen niet alleen voor meer energie, maar ook voor een betere nachtrust. Als de spijsvertering 's avonds niet zoveel energie hoeft te besteden aan de vertering, kom je namelijk beter tot rust en kun je heerlijk slapen.