Praten in je slaap – wat is de oorzaak en hoe kun je somniloquie voorkomen?

Somniloquie: Is praten in de slaap gevaarlijk?

's Nachts is alles stil, totdat je bedpartner opeens zachtjes begint te mompelen. Het fenomeen praten in de slaap valt ons vaak pas op bij anderen en meestal moeten we lachen om de gefluisterde woordflarden. Een onaangename gedachte zou in ons achterhoofd kunnen opkomen: wat als we zelf ook af en toe woorden fluisteren? Als je af en toe praat in je slaap, is dat niet gevaarlijk en in de meeste gevallen gaat daar geen aandoening achter schuil. Toch is het voor ons geen fijn idee dat we geen controle hebben over wat we tijdens onze slaap zeggen. Misschien geven we ongewild pijnlijke geheimen prijs die onze partner helemaal niet moet horen!

Dat mensen praten in hun slaap komt altijd wel eens voor, maar toch treedt het fenomeen dat door slaapartsen somniloquie wordt genoemd slechts in zeldzame gevallen op volwassen leeftijd op. Praten gedurende de nacht komt veel voor bij kinderen, maar slechts 5 procent van alle volwassenen praat regelmatig in zijn of haar slaap.

Wat vertellen we wanneer we praten in de slaap?

Als je tot de mensen behoort die af en toe praten in hun slaap, hoef je je geen zorgen te maken dat je te veel van je innerlijke gedachten en gevoelens prijsgeeft. Meestal blijven de uitingen in de slaap namelijk beperkt tot nauwelijks verstaanbare klanken of onsamenhangende lettergrepen. De reden waarom je geen hele verhalen vertelt, is dat de spieren die je gebruikt om te spreken tijdens het slapen ontspannen zijn. Omdat de spieren die je gebruikt voor het spreken niet actief zijn, produceer je alleen onverstaanbare klanken en woordflarden. Alleen in uitzonderlijke gevallen kunnen mensen hele woorden of zelfs hele zinnen produceren als ze praten in hun slaap.

Wanneer praat je in je slaap?

Het nachtelijke praten kan alleen op een bepaald moment tijdens onze slaapcyclus optreden: namelijk tijdens onze REM-slaap, die ook wel wordt omschreven als droomfase. Ook andere fenomenen zoals tandenknarsen in de slaap treden op tijdens deze fase, terwijl slaapwandelen bijvoorbeeld optreedt tijdens de diepe slaap. Tijdens de REM-slaap zijn onze hersenen in vergelijking met de andere slaapfasen zeer actief, waardoor het waarschijnlijker is dat iemand praat tijdens het slapen. Het kan dan ook gebeuren dat iemand tijdens de REM-slaap een gedroomd woord hardop uitspreekt of mompelt of kreunt. Hier wordt duidelijk dat je het praten in de slaap niet altijd als de harde waarheid moet zien. Als je droomt, verwerk je eenvoudigweg de dingen die je gedurende de dag hebt beleefd en de klanken of woorden die je daarbij produceert kunnen pure hersenspinsels zijn. Anders gezegd: het is niet duidelijk welk deel van wat wordt uitgesproken, overeenkomt met de realiteit en in hoeverre de woordflarden vermengd zijn met wat er in de droom plaatsvindt voordat deze aan het oppervlak komen.

Wat veroorzaakt praten tijdens de slaap?

Over de precieze redenen waarom mensen praten in hun slaap tasten de slaaponderzoekers nog altijd een beetje in het duister. Toch zijn er enkele factoren die de nachtelijke uitingen bevorderen:

• Alcoholgebruik
• Te veel cafeïne
• Slaapgebrek of slaaptekort
• Stress en psychische belasting
• Bepaalde geneesmiddelen
• Koortsaanvallen
• Zware maaltijden voor het slapengaan
• Genetische aanleg: praten in de slaap is vaak een familiekwaal waar een familielid ook al vaak last van heeft.

Tips voor een gezonde nachtrust: Hoe kan ik praten in de slaap voorkomen?

Zolang je bedpartner er geen last van heeft dat je tijdens het slapen vaak klanken uitstoot, hoef je niet dringend iets aan je somniloquie te doen. Pas wanneer je slaapkwaliteit eronder lijdt en de nachtelijke gesprekken een gezonde nachtrust moeilijk maken, moet je eens nadenken over oorzaken en tips. Als je het niet prettig vindt dat je praat in je slaap, kan je er met eenvoudige middelen zelf aan werken om je nachten in de toekomst rustiger te maken:

• Ontspanningstechnieken zoals autogene training of yoga kunnen resultaat opleveren als je last hebt van somniloquie, omdat deze je lichaam en geest in een evenwichtige ontspanningstoestand brengen.
• Het is een beproefde methode gebleken om je eigen slaaphygiëne te controleren op factoren die mogelijk een negatieve invloed hebben op de slaapkwaliteit. Misschien neem je regelmatig een slaapmutsje met alcohol, met te oppervlakkige en onderbroken slaap tot gevolg. Of je drinkt overdag te veel koffie en heeft je lichaam het laatste kopje koffie nog niet verwerkt als je naar bed gaat. In dat geval kan stoppen met het drinken van cafeïnehoudende dranken een gunstige invloed hebben op je nachtrust.
• Belast je lichaam 's avonds niet met moeilijk verteerbare maaltijden en te veel snacks voor de televisie. Voor een rustige nacht kun je beter een lichte maaltijd eten dan zware en uitgebreide gerechten, of snacks zoals chips en popcorn.
• Zoek naar een slaaproutine die goed werkt voor jou en die het mogelijk maakt om per nacht 7 tot 9 uur te kunnen slapen om slaapgebrek te voorkomen.